بیولوژیک
حشره کش
جونده کش
علف کش
قارچ کش
کنه کش
نماتد کش
سمپاش
ازآفات مهم خربزه بوده و به انواع خزبزه، خیار و هندوانه حمله میکند. سبب مشبک شدن برگ و لهیدگی و پوسیدگی میوه‌ها میشود.
حشره کامل:
حشره‌ای نسبتا بزرگ بطول ۱۰-۸ میلیمتر به رنگ قرمز آجری گرد آلود. بالپوش محدب و پوشیده از کرک‌های ظریف و سفید و مجهز به ۱۲ نقطه سیاه با حاشیه نارنجی. شاخک نخ وش و ۱۱ بندی است. تخم دوکی شکل و ابتدا به رنگ شیری و سپس به رنگ زرد متمایل به نارنجی در سطح زیرین برگ قرار داده میشود.
لارو:
لارو خاکستری پس از رشد کامل زرد رنگ میشوند. و دارای خارهای منشعب در قسمت پشتی هستند. در حلقه‌های اول و آخر ۴ و در سایر حلقه‌ها ۶ خار وجود دارد. لارو دارای ۳ جفت پای سینه‌ای زرد رنگ میباشد. به رنگ زرد تیره و بیضی شکل و اغلب نصف طول بدن آن در داخل پوسته سن آخر لاروی میباشد. دوره شفیرگی کوتاه و در حدود۲۰-۱۰ روز میباشد.
زیست‌شناسی:
زمستان گذرانی به صورت حشره کامل در زیر بقایای گیاهی، علفهای هرز حاشیه مزارع ، شکاف زمین و زیر پوستک درختان. در بهار از پناهگاه زمستانه خارج شده و حشرات ماده در نسل اول به طور متوسط ۶۵۰ تخم می‌گذارند. و در نسل‌های بعدی ۴۰۰-۳۰۰ تخم می‌گذارند. لاروها خروج از تخم ابتدا از گیاهان وحشی کدوئیان و با گرم شدن هوا فعالیت آنها زیاد تر شده و به جالیزها حمله میکنند. بسته به شرایط آب و هوایی ۵-۳ نسل در سال ایجاد مینمایند.
از تخمدان گل و پوست نازک میوه تغذیه میکنند. به برگ‌ها نیز خسارت وارد میکنند و آنها را به شکل توری درمی‌آورند. سبب مشبک شدن برگ و لهیدگی و پوسیدگی میوه‌ها میشود.
کنترل:
جمع‌آوری برگ‌های آلوده به تخم، ازبین بردن میزبانهای وحشی.
مبارزه شیمیایی بهتر است مصادف با ظهور حشرات بالغ زمستانگذران و یا با باز شدن تخم‌ها و ظهور لارهای سن یک از سمومی نظیر فن پروپاترین به میزان ۲ لیتر در هکتار یا مالاتیون ۱٫۵ لیتر در هکتار استفاده شود.
پروانه کله مرده (Sphingidae, Lep.) Acherontia atropos
وجه تسمیه پروانه کله مرده آنست که پشت سینه پروانه نقشی بشکل اسکلت سر انسان وجود دارد. این آفت در ایران ابتدا در سال ۱۳۱۷ توسط افشار شرح داده شده است حشره کامل علاقه زیادی به عسل دارد و غالبا خود را وارد کندو نموده و از عسل تغذیه مینماید ولی خسارت آن از این بابت زیاد نیست زیرا زنبورها بزودی پروانه را کشته و بدنش را از ورقه موم می‌پوشاند. لارو پروانه کله مرده آفت سیب زمینی است و از برگ‌های این گیاه تغذیه مینماید. پروانه کله مرده یکی از بزرگ‌ترین پروانه‌ها است و طول ۵۰-۶۰ میلیمتر و عرض آن با بالهای باز ۱۰۰-۱۳۰ میلیمتر میباشد.
سینه پروانه بزرگ و پوشیده از موهای قهوه‌ای رنگ و نقش اسکلت سر انسان نیز روی آن دیده میشود. بالهای جلویی طویل و کم عرض و رنگ آنها قهوه‌ای تیره است. روی این بال‌ها نوارهای عرضی موج دار زرد رنگ وجود دارد.
بالهای عقبی کوتاه و رنگشان زرد و در قسمت پائین آنها دو نوار موازی تیره رنگ دیده میشود. شکم پروانه قطور و در بین حلقه‌های آن نوارهای سیاه وجود دارد. رنگ عمومی شکم زرد و در طول آن یک نوار نسبتا عریض آبی رنگ غیر منظم مشاهده میشود. تخم حشره سبز متمایل به خاکستری یا آبی متمایل به خاکستری میباشد.
لارو حشره در حالت کامل ۱۵۰ میلیمتر طول دارد. رنگ بدن آن زرد مایل به سبز و روی پشت آن نیز یک نوار آبی رنگ غیر منظم وجود دارد. یک خط سیاه و یک خط زرد در طرفین هر یک از حلقه‌های بدن لارو نمایان است. شفیره به طول ۶۰-۵۰ میلیمتر و رنگ آن قهوه‌ای متمایل به قرمز است و در داخل حفره‌ای در عمق ۲۰-۱۵ میلیمتری عمق خاک قرار دارد.
مناطق انتشار:
پروانه کله مرده یک حشره مخصوص نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری میباشد. در آسیای شرقی این حشره از قسمت‌های جنوب شرقی قاره تا ژاپن و در آسیای غربی و آسیای صغیر انتشار دارد ولی در عراق دیده نشده است. همچنین در آفریقای شمالی. اروپای جنوبی و اروپای شمالی وجود دارد. در ایران این حشره در استانهای مرکزی اطراف تهران. قزوین. اصفهان. مازندران و احتمالا سایر نقاط کشور انتشار دارد.
زیست شناسی:
پروانه کله مرده زمستان را به صورت شفیره می‌گذراند و در اوایل بهار حشره کامل آن خارج شده و ماده‌ها پس از جفت گیری تخم‌های خود را روی بوته سیب زمینی و سایر گیاهان خانواده سولاناسه قرار میدهند. پروانه‌ها از نکتار و شیره گلها تغذیه میکنند. لارو پس از خروج از تخم به برگ‌ها حمله نموده و از آنها تغذیه مینماید. لارو پس از ۳-۲ ماه به رشد کامل خود رسیده و سپس برای تبدیل به شفیره وارد خاک میگردد.
اگر شرایط جوی مساعد باشد این حشره میتواند در سال دو نسل داشته باشد و در این صورت پروانه‌های نسل دوم را در اوایل تابستان میتوان مشاهده نمود. پروانه کله مرده قادر به مهاجرت میباشد و در هر بهار ممکن است محل زمستانی خود را ترک کند و به مناطق دیگری مهاجرت کند.
مبارزه:
با اینکه لارو این پروانه خیلی بزرگ و پراشتها است معهذا زیان مهمی وارد نمی‌آورد زیرا دشمنان طبیعی مانع ازدیاد فوق العاده آن میشوند و یکی از پارازیتهای مهم آن مگس Sturmia atropivora R.D. میباشد که لاروها را پارازیته میکند. در نقاطی که پروانه کامل مزاحم کندوی عسل باشد به وسیله تور سیمی در ورودی کندو را مسدود مینمایند. سوراخ‌های تور سیمی باید به اندازه‌ای باشد که زنبورها به آسانی بتوانند وارد کندو شوند ولی پروانه کله مرده نتواند داخل گردد.
این پروانه فقط برای کندوهای معمولی که آن بزرگ است خطرناک میباشد ولی در هر حال اگر کندو قوی و دارای تعداد کافی زنبور باشد پروانه کله مرده به محض ورود مورد تهاجم مدافعین قرار گرفته و در نتیجه نیش زنبورها کشته شده و بزودی مومیایی میگردد.
عروسک خربزه Rhaphidopalpa foveicollis
عروسک خربزه که برخی زارعین آن را با کفشدوزک خربزه اشتباه میگیرند در ایران اولین بار در سال ۱۳۱۷ توسط افشار شرح داده شده است. این حشره سوسک قرمز رنگ درازی است که از اوایل بهار در مزارع خربزه و هندوانه ظاهر شده و تا آخر فصل تابستان در مزرعه حضور دارد.
شکل شناسی:
حشره کامل سوسکی به طول ۷-۵/۶ میلیمتر میباشد. رنگ آن قرمز روشن به استثنای زیر سینه میانی و عقبی و زیر شکم که سیاه رنگ است.چشمها و قطعات دهانی نیز سیاه میباشد. شاخک‌ها یازده مفصلی و بین دو چشم فرو رفته است. مفصل اول طویل‌تر و کلف‌تر از سایر مفاصل است. پنجه پاها هم دارای چهار مفصل میباشد. لبه بالایی سینه اول شیار اریبی دارد که حشره را کاملا مشخص می‌گرداند. ضمنا آخرین بند شکمی حشره نر از سه قسمت تشکیل یافته است. تخم حشره بیضوی زرد رنگ و طول آن ۰٫۶ میلیمتر میباشد. لارو استوانه‌ای شکل دراز و به رنگ زرد لیمویی است در حالت کامل طول آن به ۱۵ میلیمتر و عرض آن به ۱٫۵ میلیمتر می‌رسد.
پشت سر لارو سیاه وزیر آن زرد رنگ است بند نهم شکمی لارو سخت شده وزیر آن حاشیه مقعد بصورت پستانکی بیرون زده است وبه کمک همین زائده، لارو خود را به اشیاء محکم نگه می‌دارد و در واقع زائده مزبور حکم پای کمکی را برای لارو دارد.
مناطق انتشار:
عروسک خربزه در تمام کشورهای حوزه مدیترانه شیوع دارد وعلاوه بر این تا کنون از کشورهای پرتغال، جنوب شوروی ،افریقای شمالی، ایتالیا، یونان، ترکیه واسرائیل گزارش شده است درایران این آفت تا کنون از اطراف تهران، فارس ،کرمان ،کرمانشاه ،سمنان ،اصفهان گزارش شده است.
طرز خسارت:
این آفت به گیاهان خانواده کدویان حمله کرده به طوری که آفت در درجه اول به خیار وخربزه ودر درجه دوم به هندوانه وکدو رغبت دارد. حشرات کامل آفت راممکن است در مزارع شبدر مشاهده کرد وتغذیه حشرات کامل را روی گوجه فرنگی وذرت نیز ملاحظه نموده است اما درهرحال لارو آفت فقط از کدویان تغذیه میکند.سوسک‌ها از اوایل بهار به بوته‌های جوان خربزه یا دیگر میزبانهای خود حمله کرده وروی برگ‌ها، جوانه‌ها وگلها به تغذیه میپردازند ودر نتیجه برگ‌ها رامشبک وسوراخ میکنند
اگر بوته‌ها کوچک باشند در نتیجه این حمله به کلی از بین میروند. بوته‌های بزرگتر در برابر حمله آفت مقاومت نموده وحشره بیشتر از جوانه‌ها وگلها تغذیه میکند.مهمترین خسارت عروسک خربزه مربوط به لاروهای آن میباشد که به ریشه حمله نموده و بوته‌ها را خشک مینماید و در مزارعی که شدیدا مبتلا هستند هر روز عده‌ای از بوته‌ها را پلاسیده و خشک میشوند با حمله لارو به ریشه و زخمی نمودن آن راه برای ورود و حمله باکتری‌ها و قارچ‌ها نیز فراهم میشود و بدین وسیله بوته زودتر از پا در می‌آید. لاروهای آفت علاوه بر ریشه ممکن است به میوه‌های جالیز که روی خاک قرار دارند حمله کنند و با جویدن پوست آن وارد آن گردند.
زیست شناسی:
عروسک خربزه زمستان را بصورت حشره کامل و به حالت دیاپوز زیر برگ‌های ریخته. علفهای هرز در زیر شکاف درختان یا زیر کلوخه هاو پناه گاههای دیگر به سر میبرد.دراوایل فروردین ماه سوسک هاشروع به فعالیت نموده و در ساعات گرم روز پرواز نموده و اگر گیاهان جالیزی هنوز در منطقه وجود نداشته باشند از برگ سایر گیاهان تغذیه میکنندو به محض بیرون آمدن بوته‌های خربزه ،هندوانه و طالبی به برگ‌های این گیاهان حمله میکنند.
ازاواخر فروردین ماه حشرات نر و ماده جفتگیری نموده و هر حشره ماده ۱۶ -۷۰۰ عدد و بطور متوسط ۳۰۰ عدد تخم میگذارد که بتدریج بطور انفرادی و یا در دسته‌های کوچک در پای بوته میزبان و و نزدیک طوقه داخل خاک قرار میدهند.تخم‌ها در حرارت مناسب پس از ۹-۱۴ روز تفریخ میشوند.در رابطه با حرارت ،دوره جنینی تخم فرق مینماید بدین ترتیب که در حرارت ۳۰-۲۷ درجه سانتی گراید ۱۲-۹ روز و در حرارت ۲۳-۲۱ درجه ۱۵ روز طول میکشد.تخم‌ها در حرارت زیر ۲۰ درجه سانتی گراید هرگز تکمیل و تفریخ نمی شوند.
لاروها پس از خروج از تخم وارد خاک شده و روی ریشه به تغذیه میپردازند.
به عبارت دیگر وضع فعالیت لاروها بدین صورت است که ابتدا ۳-۲ روز در سطح تغذیه نموده و بعدا به داخل نسوج نفوذ مینمایند.
طبق مطالعه همین کارشناس لارو عروسک خربزه قبل از آنکه وارد مرحله شفیرگی شود سه بار جلد عوض مینماید و مدت لاروی نیز ۲۹ روز طول میکشد.لاروها قبل از آنکه تبدیل به شفیره شوند ریشه را ترک کرده و در خاک در داخل لانه هایی شفیره میگردد. مدت شفیرگی ۱۰-۸ روز به طول می‌انجامد. در مورد تعداد نسل عروسک خربزه در نشریات خارجی و ایرانی تناقض دارد. برای این آفت یک نسل و در شرایط مساعد ۲ نسل ذکر میکند.
درنواحی گرمسیر تا ۵ نسل و در مناطق دیگر ۳-۲ نسل در سال مینویسد. تعداد نسل آفت را در یونان ۱ نسل ودر شرایط مختلف اسراییل ۴-۲ نسل مینویسد.لازم است در ایران تحقیقات بیشتری بخصوص در زمینه تعین تعداد نسل آفت در نواحی مختلف آلوده به آفت صورت گیرد. یکی از عوامل محدود کننده تفریخ تخم و فعالیت لارو کمبود رطوبت میباشد و در مزارعی که کمتر آبیاری میشود آفت چندان خسارت وارد نمیرساند.
مبارزه:
روش پشته کاری و آبیاری نشتی مزرعه نقش عمده‌ای در کاهش خسارت آفت دارد و بر عکس در مزارعی که جالیز بصورت کرتی کاشته شده رطوبت کافی برای تفریخ تخم و فعالیت لاروها وجود دارد و خسارت آفت به مراتب بیشتر میباشد. تا قبل از ممنوع شدن سموم کلره از د. د. ت برای سمپاشی مزرعه استفاده می‌شد و امروزه از سموم فسفره که اغلب برای مبارزه با سایر آفات جالیز برای شته و کفشدوزک جالیز بکار می‌رود میتوان استفاده نمود. برای مبارزه با لارو آفت در خاک نیز سموم فسفره گرانول را میتوان در سطح مزرعه و یا اطراف بوته‌ها پاشید.
سوسک کلرادو:Chrysomela decemlineata
شکل شناسی:
حشره کامل سوسکی است به طول ۱۰-۱۲ میلی متر و عرض ۶/. میلی متر و فرم آن بیضی برجسته وروی پیش گرده آن دارای لکه‌های سیاهی میباشد. بالپوشهازرد و روی هر کدام ۵ نوار سیاه و مجموعا تعداد ده نوار در جهت طولی حشره قرار دارد و به همین جهت به آن Leptinotarsa decemlineata نیز گفته میشود. این علامت به سهولت سوسک سیب زمینی را از سایر سوسک‌ها متمایز میسازد. سرحشره کوچک و برنگ زرد نارنجی و معمولا زیر سینه اول پنهان و کمتر دیده میشود. شاخک‌ها ۱۱ مفصلی که اولین مفصل آن بزرگ و کشیده است.
تخم حشره زرد رنگ بیضوی وmm 2/1 طول دارد. تخم‌ها به طور دسته جمعی و عمودی در سطح تحتانی برگ‌ها قرار داده میشود و در موقع تفریخ به رنگ نارنجی تند در می‌آید. لارو حشره محدب ، قوسی ، گوشتی و پس ازرشد کاملmm 14 – ۱۲ طول دارد. رنگ آن قرمز آجری و بندها دارای برجستگی‌های جانبی مودار بوده و در هر طرف هریک از بندهای شکمی دو لکه سیاه وجوددارد. شفیره حدودmm 10 طول دارد و رنگ آن زرد و داخل لانه شفیرگی در عمقcm 3 – ۲ خاک تشکیل میگردد.
انتشار:
این آفت درنواحی آمریکای شمالی و مرکزی ، کانادا، اکثر کشورهای اروپایی، روسیه، ترکیه، تونس، الجزایرو لیبی انتشار دارد.
طرز خسارت:
این آفت یکی از آفات مهم سیب زمینی بوده و علاوه برسیب زمینی میتواند به گوجه فرنگی، بادمجان و بعضی از علفهای هرز خانواده سولاناسه نیز حمله نماید. حشرات کامل و لاروها از برگ‌های سیب زمینی تغذیه میکنند. بوته‌های جوان ممکن است در زمان کوتاهی نابود گردند ولی بوته‌های مسن برگ‌های خود را از دست داده و فقط ساقه‌ها باقی میماند. میزان خسارت آفت در گزارشات خارجی تا حدود ۵۰% نیز گزارش شده است.علاوه براین، آفت میتواند بعضی از بیماریهای ویروسی و باکتریایی سیب زمینی رانیز از بوته‌های آلوده به بوته‌های سالم انتقال دهد.
زیست شناسی:
سوسک سیب زمینی زمستان را به صورت حشره کامل برحسب نوع خاک در عمق ۴۰ – ۲۰ سانتیمتری به سر میبرد. در شرایط آب وهوایی اردبیل حشرات کامل از اوایل اردیبهشت ماه از داخل خاک خارج میشوند.
سردی و بارانی بودن هوا خروج سوسک‌ها را از زمین به تعویق می‌اندازد و این شرایط باعث کاهش تعداد نسل باروری حشره شده و فرصت تکامل آفت را در نسل دوم کم میکند. سوسک‌ها به رطوبت کم و حرارت زیاد حساس هستند.ظهور حشرات کامل از زیر خاک تدریجی است.
حشرات کامل به محض بیرون آمدن از زیر خاک بعد از یک پرواز کوتاه یا راه رفتن در جستجوی غذا خود را به نزدیک ترین مزرعه سیب زمینی میرسانند. در این موقع بوته‌های سیب زمینی درمراحل اولیه رشد بوده و سوسک‌ها بعد از یک تغذیه کافی از جوانه‌ها و برگ‌ها که معمولا چند روز طول میکشد در ساعات گرم و آفتابی روز جفتگیری میکنند. هر حشره ماده در طول عمر خود که ممکن است تا دو سال نیز طول بکشد ، ۲۰۰۰– ۵۰۰ عدد یا بیشتر تخم میگذارد.
در شرایط آب و هوایی اردبیل اولین تخمریزی حشره ماده از اوایل دهه سوم اردیبهشت شروع میشود. تخم‌ها پس از ۷ – ۵ روز تفریخ شده و از تخم لارو کوچک قرمز رنگی به طول ۲ میلیمتر بیرون می‌آید. این لارو پس از تغذیه و سه بار تعویض جلد تبدیل به لاروکامل میشود.
دوره لاروی حدود دو هفته طول میکشد و سپس لارو کامل وارد خاک شده و پس از چند روز تبدیل به شفیره میشود.
در شرایط اردبیل دوره شفیرگی ۲۳ – ۱۵ روز طول میکشد. ظاهرا هر نسل آفت حدود ۴۵ روز است. تعداد نسل آفت بستگی زیادی به شرایط آب وهوایی دارد و ۴ -۱ نسل برای آفت گزارش شده است. در اردبیل به احتمال زیاد دو نسل دارد. حشرات کامل از قدرت پرواز خوبی حتی فاصله ۳۵۰ کیلومتری برخوردار هستند و مخصوصا در بهار میتوانند با پروازهای طولانی مناطق جدیدی را آلوده سازد. انتقال غده وخاک آلوده نیز نقش موثری در انتشار آفت دارد.
کنترل:
با توجه به اینکه آفت در مناطق محدودی از کشور انتشار دارد ، باید در برقرار نمودن قرنطینه داخلی اقدامات بسیار جدی به عمل آورد تا از گسترش آفت جلوگیری شود.
کنترل زراعی:
ارقام سیب زمینی دیررس تحملشان دربرابرآفت بیشتر از ارقام زودرس میباشد. گونه‌های وحشی و گونه هایی که در برگ‌های آنهای مقدار مواد گلیکو آلکالویید بیشتر است در برابر آفت نسبتا مقاومت دارند و میتوان از این گونه‌ها برای دورگه گیری و (selection) ارقام مناسب اقدام نمود.اجرای تناوب گندم و سیب زمینی نیز به مقدار زیادی میتواند از خسارت آفت بکاهد.
کنترل بیولوژیکی:
در رابطه با مبارزه بیولوژیک تا کنون در دنیا ۶۰ گونه حشره پارازیت و شکارگر از روی سوسک کلرادو جمع آوری شده است. علاوه براین از بعضی از میکروارگانیسمها مانند قارچ Beauveria bassiana به صورت محلول پاشی و پودرپاشی روی لاروهای آفت نیز استفاده شده است.
کنترل شیمیایی:
حشره کش‌های زولون به مقدار Lit / ha 2 تاثیر یکسان و صد در صدی بر روی آفت نشان داده است. زمان سمپاشی اواسط خرداد وقتی که اکثر لاروهای جوان نسل زمستان گذران آفت ظاهر میشوند.
مگس جالیز Dacus Ciliatus
مگس جالیز از آفتهای مهم محصولات جالیزی بوده و لاروهای آفت مزبور با تغذیه از میوه‌ها موجب فساد و غیر قابل استفاده شدن میوه میشود.از نظر اقتصادی نیز ضرر فراوانی به زارعان وارد میکند. زارعان اغلب به دلیل نا آگاهی از زندگی آفت، مزارع خود را در نوبت‌های متمادی با سموم مختلف و در مواردی سموم غیر مجاز و خطرناک سمپاشی میکنند.این سمپاشی‌ها نه تنها در مهار کردن آفت چندان موثر نیستند بلکه با توجه به رعایت نکردن سمی بودن محصولات خود ، میوه‌ها را زود تر از موعد برداشت کرده وبه بازار مصرف ارایه میدهند. مصرف چنین محصولاتی برای سلامت جامعه خطر آفرین میباشد.
مشخصات انتشار آفت:
گونه‌های مختلفی از مگس‌های جالیز در کشورهای مختلف جهان شناسایی و گزارش شده است که از میان آنها تنها یک گونه با نام علمی Dacus Ciliatus در پی بررسی‌های بعمل آمده در سالهای اخیر در استانهای تهران ، سمنان، خراسان، فارس، خوزستان، بوشهر و هرمزگان شناسایی شده و احتمال می‌ر ود در سایر استانهای کشور که مورد کشت گیاهان جالیزی قرار میگیرند نیز همین گونه انتشار داشته باشد. این گونه در کشورهای هند ، پاکستان وعربستان نیز گزارش شده است.
گیاهان میزبان آفت:
در بررسی‌های بعمل آمده در استانهای فارس، هرمزگان، خوزستان، بوشهر، خراسان، سمنان ونیز در منطقه عمومی دشت ورامین میزبانهای زراعی عمده مگس جالیز به شرح زیر تعین شده اند:
خربزه – طالبی – خیار سبز – گرمک – کدو مسمایی – هندوانه. ضمناً این آفت در برخی از مناطق کشور بر روی میوه علف هرز معروف به هندوانه ابوجهل نیز دیده شده است.
در برسی‌های بعمل آمده،هندوانه در بین محصولات جالیزی نسبت به این آفت نسبتاً مقاوم تر است وکمترین میزان آلودگی را به مگس جالیز نشان میدهد.
مشخصات ظاهری و مراحل رشدی آفت:
مگس جالیز همانند سایر مگسها از راسته دوبالان بوده وهمانند سایر دوبالان دارای چهار مرحله رشدی تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ میباشد.
الف- مرحله تخم:
تخم‌های این آفت سفید رنگ بوده وبه شکل دانه برنج است. طول آنها از ۱تا ۱/۱ میلیمتر میباشد.
ب- مرحله لارو:
لاروهای مگس جالیز بلافاصله پس از خروج از تخم، یک میلیمتر طول دارند و بی رنگ وشفاف هستند. این لاروها همانند لارو سایر مگسها پا ندارند. سر لاروها باریک بوده و به تدریج به طرف انتهای بدن عریض میشود. لاروها در آخرین مرحله رشدی خود حداکثر به ۱۱ میلی متر می‌رسد.
ج-مرحله شفیر گی:
لاروها پس از آخرین مرحله رشدی خود از میوه‌ها بیرون آمده وبسته به نوع خاک در عمق ۳تا ۱۰ سانتی متری خاک تبدیل به شفیره میشوند. شفیره‌های آفت به طول ۵ تا ۶ میلی متر و عرض ۳ تا ۵/۳میلی مترمی باشد شفیره‌ها بیضی شکل بوده وبندهایی در روی آن دیده میشود. رنگ شفیره‌ها زرد کهربایی است که ممکن است در زمان نزدیک به خروج حشره‌های کامل از آنها تغییر رنگ داده و به رنگ قهوه‌ای روشن تبدیل شوند.
د-مرحله حشره کامل:
این آفت همانند بسیاری از حشره‌های دیگر دارای نر و ماده میباشد. حشره‌های کامل و بالغ نر وماده دارای سری به رنگ زرد وچشمهایی قهوه‌ای رنگ می‌باشند. پشت قفسه سینه آنها قهوه‌ای رنگ بوده ودر مجموع، رنگ عمومی بدن آنها قهوه‌ای به نظر می‌رسد. شکم این آفت مدور وبیضوی است ونوارهای افقی که بطور یک در میان زردو قهوه‌ای است روی شکم آنها دیده میشود. بالهای حشره‌های مزبور شفاف وبدون لکه است وتنها در حاشیه انتهایی، کمی تیره تر بنظر می‌رسد.
در حشره‌های بالغ مگس‌های ماده، در انتهای شکم یک تخم ریز لوله‌ای شکل دیده میشود که مگس‌های نر فاقد آن هستند. مگس‌های ماده بزرگتر از مگس‌های نر هستند. طول مگس‌های ماده از ۵/۶ تا ۵/۸ و طول مگس‌های نر از ۵/۵ تا ۷ میلی متر متغیر است.
روش زندگی آفت:
این آفت در مناطقی که دارای زمستانهای سرد میباشد از اواخر مهر ماه به صورت شفیره در خاک بسر برده وبدین ترتیب ماه‌های باقیمانده پاییز وسرتاسر زمستان را در داخل خاک به صورت شفیره غیر فعال به سر میبرد.
در بهار حشره‌های کامل از خاک خارج شده وبین حشره‌های نر وماده جفت گیری صورت می‌گیرد. تخم گذاری آفت به صورت دسته جمعی در زیر پوست میوه‌های جوان و حد اکثر در عمق ۵ میلیمتری صورت می‌گیرد. طول دوره تخم ۳ تا ۴ روز میباشد.
هر مگس حد اقل ۳ وحداکثر ۵۱ تخم وبه طور متوسط بین ۱۵ تا ۱۸ تخم در داخل هر سوراخ رهاسازی میکند.لاروهای آفت بعد از تغذیه از گوشت میوه، پس از ۴ تا ۶ روز به حد اکثر رشد خود رسیده، از میوه خارج شده و در داخل خاک تبدیل به شفیره میشوند. طول دوره شفیر گی در حرارت ۳۰ درجه سانتی‌گراد ۸ تا ۱۰ روز میباشد. پس از آن حشره‌های کامل از خاک خارج شده ، در هوا به پرواز در آمده و جفت گیری میکنند. حشره‌های کامل ماده دو روز پس از جفت گیری اقدام به تخم ریزی در زیر سطح پوست میوه میکند.
در شرایط طبیعی طول دوره یک نسل آفت بین ۸ تا ۲۲ روز طول میکشد. در مناطقی که درجه حرارت روزانه پایین باشد، طول دوره یک نسل طولانی تر خواهد بود.
آفت مزبور فاقد دوره استراحت اجباری در زمستان میباشد، در صورت مساعد بودن هوا در طول زمستان در سر تا سر زمستان فعال است.
راه‌های مبارزه با این آفت:
۱- مبارزه فیزیکی:
یکی از روشهای متداول در مبارزه با این آفت جمع آوری روزانه میوه‌های آلوده به آفت یا انهدام یا دفن کردن آنها در عمق خاک است، بدین ترتیب لاروهای آفت که در داخل میوه‌های آلوده وجود دارند، پس از شفیره شدن درعمق خاک تبدیل به حشره‌های کامل شده و این حشرات قادر به خروج از خاک نخواهند بود.
۲- مبارزه زراعی:
اجرای شخم و دیسک بلافاصله پس از برداشت محصول ، خصوصاً در مناطقی که دارای زمستانهای سرد می‌باشند برای از بین بردن حالت زمستان گذرانی آفت بسیار موثر است. این کار از انبوهی جمعیت آفت در بهار سال بعد به میزان قابل ملاحظه‌ای خواهد کاست.
۳- شکار مگس با طعمه مسموم:
با نصب تشت هایی در مزرعه که حاوی محلول قندی همراه با درصدی حشره کش باشد، میتوان مگسها را به دام انداخت. برای این منظور، از محلول ۱۰% تفاله چغندر قند همراه با یک حشره کش فسفره نظیر اتیون یا فوزالون به میزان ۵/۱ در هزار محلولی تهیه کرده و در تشت‌ها می‌ریزیم. برای هر ۵۰۰ متر مربع میتوان یک تشت اختصاص داد.
۴- مبارزه شیمیایی :
برای این منظوردر زمانی که اکثریت ویا بیش از ۵۰% میوه‌ها به اندازه یک فندق یا هسته خرما شده اند، علیه حشره‌های کامل آفت اقدام به سمپاشی با یکی از سموم حشره کش فسفره کم دوام مانند دی متوات به میزان ۲ لیتر در هکتار ازفرمولاسیون مربوطه می‌کنیم. عملیات سمپاشی را باید هریک هفته یک بار اجرا نمود ودر مجموع باید ۶-۴ نوبت سمپاشی هفتگی علیه آفت صورت گیرد، که البته در نواحی گرمسیر تعداد دفعات سمپاشی با توجه به تعداد نسل بیشتر آفت، بیش از۴ نوبت خواهد بود.
بید سیب زمینی: Phthorimaea operculella
بید سیب زمینی با نام انگلیسی potato tuber moth از خانواده Gelechiidae یکی از مهمترین و زیان بارترین آفات سیب زمینی در دنیا است. این آفت با آلودگی و تغذیه از بوته‌ها و غده های سیب زمینی در مزارع و انبارهای نگه داری سیب زمینی، تولید سیب‌زمینی را از نظر کمی و کیفی به شدت کاهش میدهد. سرزمین اولیه این آفت آمریکای جنوبی بوده است بید سیب زمینی درگذشته برای ایران یک آفت قرنطینه ای بوده است و لیکن با مشاهده آن در مهر ماه سال ۱۳۶۴ در کرج برای اولین بار معرفی گردید.
حشره کامل :
دارای دو جفت بال کم عرض ، رنگ این پروانه خاکستری متمایل به قهوه‌ای، سطح رویی بالهای جلویی از نقطه های تیره پوشیده شده است و کنارآن به دسته‌ای از موها که در لبه پایین بالهای زیرین بلند تر است ختم میشود. شکم در حشره بالغ ماده برنگ روشن و در حشره بالغ نر تیره رنگ و در انتها قدری پهن شده که بدین وسیله میتوان حشرات نر و ماده را از هم تشخیص داد.
تخم تقریباً تخم مرغی شکل و رنگ آن در ابتدا کرم روشن و در مرحله تفریخ به رنگ تیره در می‌آید. تخم‌ها به صورت انفرادی یا دسته جمعی در زیر برگ‌ها و گاهی روی برگ‌ها و در غده‌های سیب زمینی در محل گودی های روی غده‌ها گذاشته میشود.
لارو:
لاروها که عامل اصلی خسارت هستند در رشد کامل به ۱۰-۱۲ میلیمتر می‌رسند رنگ آنها در صورتیکه از برگ یا دیگر اندام‌های هوایی بوته تغذیه کرده باشند سبز و در صورتیکه از غده تغذیه کرده باشند کرم رنگ خواهد بود. پاهای لارو صورتی هستند. سر و سینه اول قهوه‌ای تیره و پاهای سینه‌ای تیره رنگ می‌باشند.
شفیره:
رنگ شفیره در ابتدا قهوه‌ای روشن ولی به تدریج به رنگ قهوه‌ای تیره درمی‌آیند. شفیره‌های این آفت معمولاً در مزرعه روی غده در سطح خاک حتی داخل و روی ساقه و در انبارها اکثراً روی گونی‌های سیب‌زمینی تشکیل میشود.
زیست شناسی و رفتار حشره:
زمستان گذرانی این آفت عمدتاً به صورت لارو در درون غده های سیب زمینی باقیمانده در داخل خاک و یا شفیره در داخل خاک است وبا گرم شدن تدریجی هوا لاروها از غده خارج شده و در نزدیک سطح خاک به شفیره تبدیل میشود. برابر تحقیقات انجام شده مناسب‌ترین عمق برای کامل شدن لاروهای زمستان گذران ۲۰-۱۰ سانتیمتری خاک است. در بهار و با گرم شدن هوا و رسیدن درجه حرارت متوسط به ۱۳-۱۲درجه سانتی‌گراد حشرات بالغ ظاهر می‌گردند. بید سیب زمینی یک حشره شب پرواز است. تخم ریزی در شب هنگام و معمولاً۴۸ ساعت بعد از جفتگیری انجام میشود.
تعداد نسل این حشره در شرایط آب و هوایی کرج ۵-۴ نسل در مزرعه و چنانچه آفت به انبار منتقل شود مجموعاً ۱۲-۱۰نسل در سال ایجاد مینماید.
میزبانان:
بید سیب زمینی علاوه بر سیب زمینی به محصولات گوناگون دیگر از جمله توتون ، بادمجان ، گوجه فرنگی و از گیاهان غیر زراعی به گل اطلسی، علفهای هرز تاج ریزی و تاتوره حمله میکند.
خسارت:
آلودگی مزارع با حمله و تخمریزی حشرات بالغ آغاز میگردد. با تفریخ تخم‌ها لاروها فعالیت خود را با نفوذ به داخل برگ ، تغذیه از پارانشیم برگ، رگبرگ‌ها، دمبرگ وساقه و باقی گذاشتن علائم مینوز ، سوختگی، به هم چسبیدگی و لوله‌ای شدن برگ‌ها، ضعف و خشکی بوته های سیب زمینی را موجب میشوند آلودگی را به غده‌ها نیزسرایت میدهند.
آلودگی در غده های سیب زمینی با سوراخ کردن غده‌ها به وسیله لاروها آغاز میشود. میروارگانیسم‌های خاک از محل ورود لارو به داخل غده‌ها نفوذ یافته پوسیدگی غده را موجب می‌گردند و آلودگی به بید همراه با بوی نامطبوع میباشد. حداکثر خسارت این آفت در به بیش از ۵۰% بوته‌ها رسیده و در انبار بیش از ۷۰% غده‌ها مورد آلودگی این آفت قرار میگیرند.
روشهای مقابله با بید سیب زمینی:
بید سیب زمینی در شرایط مساعد مزرعه با ایجاد نسل‌های پیاپی جمعیت انبوهی را ایجاد میکنند به تجربه ثابت شده است که مبارزه شیمیایی با این آفت به دلیل مخفی بودن آن در درون برگ‌ها ساقه و غده‌ها و بروز مقاومت سریع به حشره‌کش‌ها به تنهایی کافی بنوده و بایستی با بکار گیری روشهای مختلف زراعی، مکانیکی، بیولوژیک و شیمیایی با این آفت مقابله نمود.
الف) روشهای زراعی:
۱٫ رعایت تناوب و قرار دادن گیاهان غیر میزبان در تناوب
۲٫ اجرای عملیات زراعی زمستانه شخم، دیسک و یخ آب
۳٫ تهیه اصولی زمین ( خاک نرم و یک دست و فاقد کلوخه‌های بزرگ)
۴٫ کشت به موقع و استفاده از غده های سالم و فاقد آلودگی
۵٫ آبیاری منظم و برحسب نیاز و ترجیحا، آبیاری بارانی
۶٫ برداشت به موقع قبل از مواجه شدن با زمان ظهور نسل آخر آفت
۷٫ انتقال سریع غده‌ها به انبار قبل از آلوده شدن غده‌ها
۸٫ از بین بردن بقایای سیب زمینی پس از برداشت
ج) مبارزه بیولوژیک:
زنبور پارازیت Copidosoma koheleri و Apanteles subandinus یک پارازیت لارو بید سیب‌زمینی است.
زنبور Trichogramma spp پارازیت تخم بید سیب‌زمینی است.
حشره‌کش میکروبی B.T
ویروس Baculovirus thorimae عامل بیماری زای لارو بید است.
د)مبارزه شیمیایی:
سموم مورد توصیه عمدتا، از گروه کاربامات‌ها و سموم فسفره است نرم مبارزه متوسط دو لارو در هر بوته است چنانچه از این مقدار بیشتر گردد مبارزه شیمیایی ضرورت دارد.
مبارزه با بید سیب زمینی درانبار:
علاوه بر توصیه‌های به عمل آمده در مقابله با این آفت در مزرعه نکات ذیل می‌بایست در دوره انبارداری رعایت گردند.
تمیز نمودن انبار و ضد عفونی آن قبل از انبار نمودن سیب زمینی
پائین نگه داشتن دمای انبار (زیر ۱۰درجه سانتی‌گراد)
سلامت درب و پنجره و توری‌ها برای جلو گیری از ورود حشرات بالغ
جلو گیری از انتقال غده های آلوده به انبار
استفاده از تله‌های فرمونی برای شکار حشرات بالغ (یک تله برای هر۵متر مربع)
۱٫ پوشاندن روی غده‌ها با استفاده از برگ و ساقه خشک شده اکالیپتوس و یا استفاده از کلش گندم به ضخامت cm2
۲٫ تهویه مناسب انبار و بیرون آوردن غده‌های آلوده شده
۳٫ استفاده از حشره‌کش‌های میکروبی B.T به مقدار ۳ کیلو برای هر تن
۴٫ استفاده از قرص فستوکسین به میزان ۲/۱ تا۱ قرص برای هر کیسه ۵۰ کیلویی
شته مومی کلم(Cabbage aphid) Brevicoryne brassicae
شته‌ای به رنگ سبز مایل به خاکستری است که سطح بدن آن دارای گرد مومی سفید رنگی میباشد. کلم و گل کلم و کلم دلمه‌ای تربچه و خردل را بشدت مورد حمله قرار میدهد اما کلم پیچ و کلم روغنی کمتر مورد حمله قرار میگیرند زمستان را به صورت تخم و در حالت دیاپوز می‌گذراند. تخم در بهار تفریخ شده و شته‌های موسس Fundatrix بوجود آمده به روش دختر زایی و زنده زایی تولید مثل نموده و چندین نسل ایجاد میکنند.
اگر در فصل تابستان مواد غذایی برای تغذیه شته در مزرعه کافی نباشد شته‌های بالدار ظاهر شده و به مزهرع مجاور پرواز مینمایند. تعداد نسل بسته به شرایط آب و هوایی متغیر و ۱۵ تا ۲۰ نسل در سال دارد. دوره تکاملی در زمستان ۱۵ تا ۲۰ روز و در تابستان ۸ تا ۱۰ روز میباشد. در پا ییز شته‌های بالدار روی خاک نزدیک طوقه و بوته‌های کلم و کلم گل جمع میشوند و سپس افراد نر و ماده در آنها بوجود می‌آیند که پس از جفتگیری تخمریزی مینمایند.
هر شته ۳ تا ۴ تخم میگذارد. تخم‌ها سیاه و بیضی است و به همین طریق زمستان را سپری میکنند. در مناطق گرمسیر این شته تمام مدت سال را به صورت ماده بکر زا سپری میکند.
کنترل:
۱٫ زنبور پارازیتوئید Diaretiella rapae (Hymenoptera:Aphidiidae)
۲٫ پیریمیکارب (پریمور) wp50% و ۰٫۷-۰٫۵ کیلوگرم درهکتار
۳٫ دیکلرووس (ددواپ) EC50% و ۲-۱٫۵ در هزار
سفیده بزرگ کلم (Large cabbage butterfly)
Pieris brassicae
(Lepedoptera: Pieridae)
لاروهای این حشره از گیاهان مختلف چلیپا ئیان مانند کلم و کلم گل و شلغم و ترب و تربچه و کلم قمری تغذیه نموده و فقط رگبرگ‌ها را باقی می‌گذارند.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت شفیره به سر میبرد و در اوایل بهار حشرات کامل ظاهر و پس از جفت گیری شروع به تخم ریزی کرده و در هر نوبت یک دسته تخم ۲۰ الی ۳۰ عددی روی گیاهان تیره کلم قرار میدهد. مجموع تخم‌ها ممکن است تا ۲۰۰ عدد هم برسد. تخم‌ها پس از ۵ تا ۸ روز باز شده و لاروهای کوچک برای مدتی به طور دسته جمعی زندگی کرده و از قسمت‌های لطیف برگ‌ها تغذیه میکنند. لاروها به تدریج که بزرگتر میشوند زندگی دسته جمعی را ترک کرده و پخش میشوند. لاروهای درشت ضمن تغذیه از برگ‌های کلم فقط رگبرگ‌های بزرگتر را بجا می‌گذارند. لارو دارای سه سن لاروی و دوره لاروی حدود دو هفته طول میکشد. وقتی لارو کامل شد برای شفیره شدن خود را به اشیا مجاور اعم از چوب و غیره محکم کرده و بوسیله جند تار ابریشم به اشیا مزبور وصل و سپس تبدیل به شفیره میشود. دوره شفیرگی حدود یک تا دو هفته طول میکشد. در سال ۲ تا ۴ نسل دارد.
کنترل:
۱- دشمنان طبیعی
زنبور پارا زیتو ئید لارو
Apanteles glomeratus (Hymenoptera : Braconidae)
زنبور پارا زیتوئید تخم
Trichogramma brassicae(Hymenoptera: Trichogrammatidae)
۲- مبارزه شیمیایی:
در صورت لزوم مبارزه شیمیایی از کارباریل (سوین) به نسبت ۳ کیلوگرم یا تری کلروفن ۱٫۵ کیلوگرم در هکتاربا دیدن اولین لاروهای آفت استفاده میشود
سفیده کوچک کلم Small cabbage butterfly
Pieris rapae
Lepedoptera:Pieridae
زیست شناسی:
شبیه به سفیده بزرگ کلم میباشد ولی ماده بر خلاف سفیده بزرگ تخم‌های خود را بصورت انفرادی میگذارد. یک ماده ممکن است تا ۳۵۰ عدد تخم نیز بگذارد.تعداد نسل آن در شرایط کرج ۵ نسل در سال گزارش شده است.
کنترل:
۱- زنبور پارازیتوئید تخم
Trichogramma sp. (Hymenoptera:Trichogrommatidae)
۲- زنبور پارازیتوئید لارو
Apanteles rubecula(Hymenoptera:Braconidae)
۱- مبارزه شیمیایی :
در صورت لزوم مبارزه شیمیایی از کارباریل (سوین) به نسبت ۳ کیلوگرم یا تری کلروفن ۱٫۵ کیلوگرم در هکتاربا دیدن اولین لاروهای آفت استفاده میشود
شب پره پشت الماسی (بید کلم)
Diamond back moth
Plutella xylostella
(Lepedoptera:Platellidae)
یکی از آفات مهم گیاهان اهلی و وحشی کروسیفره میباشد که لاروها پس از خروج از تخم رگبرگ‌های اصلی را سوراخ کرده و یا اینکه در سطح زیرین برگ‌ها به تغذیه میپردازند. در حملات شدید بوته‌های جوان ممکن است از بین برود. در گیاه کلم گلها به برگ ترجیح دارند و ضمن تغذیه روی گلها فضولات و تارهای تنیده را به جای می‌گذارند.
زیست شناسی:
روزها در زیر برگ مخفی و شب فعالیت دارند. بعد از پروازهای کوتاه و جفت گیری و در سطح زیر برگ‌ها تخم می‌گذارند. تعداد تخم ۱۵۰ تا ۳۰۰ عدد که در دسته‌های ۳ تا ۶ تایی می‌گذارند. در شرایط مساعد ۳ تا ۴ روز بعد تخم‌ها باز میشوند. طول دوران لاروی ۷ تا ۱۰ روز میباشد. لاروهای ریز در زیر برگ از پارانشیم تغذیه میکنند ولی لاروهای درشت برگ‌ها را سوراخ سوراخ میکنند. لارو سن اخر پیله تنیده و در سطح پشت برگ‌ها تبدیل به شفیره میشود. در مناطق گرمسیر بدون دیاپوز ۱۲ نسل در سال دارد.
کنترل:
-۱ لاروهای این آفت توسط زنبور Diadagma sp از خانواده Ichneumonidae تقریبا” برابر ۳۵ درصد پارازیته میشوند.
-۲ مبارزه شیمیایی با استفاده از یکی از سموم فسفره (زولون و دیازینون)
کک چلیپا ئیان Cabbage flea beetle
Phyllotreta spp.
(Coleoptera: Chrysomelidae)
سوسک‌های بسیار کوچکی در حدود ۲ تا ۳ میلیمتر بوده و به علت اینکه ران پای عقبی بزرگ شده و می‌جهند. حشرات کامل از برگ‌های کلم و شلغم و تربچه و خردل و کلزا تغذیه کرده و برگ‌ها را سوراخ سوراخ میکنند. لارو معمولا” روی ریشه زندگی کرده و خسارت چندانی وارد نمی اورد.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت حشره کامل و به حالت دیاپوز در زیر خاک یا زیر بقایای گیاهی به سر میبرد. در شرایط مساعد و در بهار خارج و بعد از دو هفته تغذیه و بعد از دو هفته تغذیه و جفت گیری و تخمریزی میکند.
تخم‌ها نزدیک ریشه در سطح خاک گذاشته میشود. حشره ماده ۳۵ تا ۷۰ تخم میگذارد. دوره جنینی حدود یک هفته و لارو پس از خروج در خاک از ریشه کروسیفره به خصوص کلم تغذیه میکند و اغلب به داخل بافت نفوذ کرده و پس از گذشت یک ماه در خاک به شفیره تبدیل میگردد. دوره شفیرگی ۱۰ تا ۱۵ روز و یک نسل در سال دارد.کنترل: استفا ده از کارباریل
شته سبز هلو ( شته اسفناج )green peach aphid
Myzus persicae
(Homoptera:Aphididae)
هلو و بادام و گوجه و زرد الو میزبانهای اصلی آن را تشکیل میدهند و از مهمترین میزبانهای ثانوی میتوان گوجه فرنگی و سیب زمینی و توتون و بادمجان و کرفس و کاهو و شلغم و…. را نام برد.
زیست شناسی:
سیکل زندگی آن Holocyclic بوده و به صورت تخم روی میزبانهای اصلی زمستانگذرانی میکند. سپس فرم‌های بالداری که از اواخر فروردین تا اوایل خردادماه ظاهر میشوند به میزبانهای ثانوی مهاجرت میکنند. این شته یکی از مهمترین ناقلین عوامل بیماریزای گیاهی میباشد.
کنترل شته هلو:
اگر شته‌ها موجب پیچیدگی برگ شوند یا تولید گال نمایند از سموم سیستمیک مانند اکسی دمتون متیل (متاسیستوکس) و تیومتون (اکاتین) استفاده میشود ولی اگر موجب پیچیدگی نشونداز پریمیکارپ (پریمور) که یک شته‌کش اختصاصی است استفاده میشود.
برای مبارزه با شته‌های سبزی و جالیزی از سموم زیر استفاده میشود
۱٫ دیکلرووس (ددواپ) EC50% و ۲-۱٫۵ در هزار
۲٫ پیریمیکارب (پریمور) wp50% و ۰٫۷-۰٫۵ کیلوگرم درهکتار
۳٫ هوستاکوئیک EC50% و ۱لیتر درهکتار
کرم میوه گوجه فرنگی(کرم غوزه)
Helicoverpa armigera
Lepidoptera:Noctuidae) )
یکی از آفات مهم پنبه و توتون و گوجه فرنگی و یونجه و خشخاش و کنف و شبدر و ذرت و نخود و کنجد و بادمجان و سویا و لوبیا و ذرت خوشه‌ای و کدو و شاهدانه میباشد. بسیار پلی فاژ بوده در دنیا بیش از ۷۰ گونه میزبان برای آن گزارش شده است. لاروهای این آفت از برگ‌های جوان و قوزه (کرم قوزه پنبه و کرم قوزه گلرنگ) و بلال (کرم برگخوار ذرت )و میوه (کرم میوه گوجه فرنگی) و غلاف بذر (کرم پیله خوار نخود) گیاهان میزبان خود تغذیه میکنند. در مزارع سبزی و صیفی گونه‌های دیگری نظیر H. peltigera و H. viriplaca نیز دیده میشوند.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت شفیره در داخل در عمق ۵ تا ۸ سانتیمتری به سر میبرد. خروج پروانه‌ها در بهار بسته به درجه حرارت از اواسط فروردین ماه شروع میشود. حشره ماده پس از جفت گیری تخم‌های خود را به صورت انفرادی روی دو طرف برگ‌ها و ساقه‌ها و دمبرگ‌ها و برگچه‌های گیاه میز بان میگذارد. تخم در شرایط مساعد ۳ تا ۵ روز بعد تفریخ شده و لاروها در همان محل شروع به تغذیه میکنند.
لارو در روی نخودغلاف را سوراخ کرده و در داخل آن فعالیت میکند. در صورتیکه در روی گوجه فرنگی میوه را مورد حمله قرار داده و درون آن فعالیت میکند. دوره لاروی حدود ۳ هفته به طول می‌انجامد. دارای شش سن لاروی است و لارو ۵ مرتبه پوست عوض میکند تا به مرحله تکامل برسد و سپس در داخل خاک تبدیل به شفیره میشود.
دوره شفیرگی در شرایط مساعد ۸ تا ۱۲ روز به طول می‌انجامد. طول دوره زندگی پروانه‌ها در بهار بیشتر و در تابستان به علت گرمی هوا و کاهش رطوبت نسبی کمتر میگردد. طول دوره یک نسل حدود ۳۸ تا ۴۴ روز نوسان دارد. ممکن است ۳ تا ۴ نسل در سال داشته باشد.
کنترل:
۱- شخم عمیق بلافاصله بعد از برداشت محصول
۲- یخ اب زمستانه
مبارزه شیمیایی:
دو تا سه نوبت بعد از ریزش گل و تشکیل میوه
۱٫ تری کلروفن (دیپترکس) sp80%و ۱٫۵- ۱ کیلوگرم
۲٫ سوین wp85%و ۳کیلوگرم در هکتار
