بیماری آتشک، بادزدگی یا سوختگی آتشی (به انگلیسی: Blight یا Fire Blight) با عامل باکتریایی Erwinia amylovora یکی از مهمترین بیماریهای درختان میوه دانهدار (سیب، گلابی و به) و گیاهان خانواده گلسرخیان میباشد. این بیماری نوعی از بیماری گیاهان است که از مهمترین و خطرناکترین بیماری درختان میوه و گیاهان در جهان بشمار میآید.
علائم بیماری معمولاً در اوایل بهار در گلها ظاهر میشود. روی گلها علائم آبسوخته دیده شده و بعد از پژمرده شدن، به رنگ قهوهای درمیآیند. علائم بیماری سپس روی برگهای اطراف گل آذین و نوک شاخههای جوان ظاهر میشود. بیماری به سرعت از محل آلودگی گلها توسعه پیدا کرده و موجب مرگ سرشاخههای جوان میگردد.
قسمتهای انتهایی شاخه حالت عصا به خود گرفته و خمیده میشود. دراین مرحله از بیماری، ممکن است تراوشات باکتریایی به صورت قطراتی روی شاخه های آلوده ظاهرشوند.
این تراوشات که حاوی میلیونها باکتری هستند ابتدا شیری رنگ بوده، سپس به رنگ کهربایی متمایل به قهوهای درمیآیند. این باکتریها توسط حشرات، پرندگان، انسان، باد و باران به درختان سالم منتقل میشوند. روی برگ علائم به صورت لکههای سیاه درطول رگبرگ اصلی و رگبرگهای جانبی دیده میشود. برگها به مرور قهوهای و چروکیده شده و مدتها روی شاخه آلوده باقی میمانند. در این زمان باغ حالت آتش گرفتگی به خود میگیرد.
چند نمونه از راههای پیشگیری بیماری آتشک
با بازدید نهالها، سرشاخههای درختان و گیاهان زینتی میزبان مانند رز، سعی شود بیماری در آلودگیهای اولیه کشف و ریشه کن شود.
به محض مشاهده علائم اولیه بیماری، شاخههای آلوده درختان بیمار به سرعت هرس و سمپاشی شوند.
شاخههای هرس شده منبع مهم آلودگی هستند، لازم است این شاخهها فوراً و با احتیاط در خارج از باغ سوزانده شود.
با هر عمل هرس روی شاخههای آلوده درختان بیمار، ابزارهای هرس کاملاً با بردوفیکس رقیق نشده ضدعفونی شود.
درصورت شدت آلودگی و رسیدن شانکر یا پوست مردگی به تنه اصلی، درخت باید بهطور کامل حذف و سوزانده شود.
شکوفههای ثانویه درختان حذف گردند.
جهت جلوگیری از زمستانگذرانی باکتری در محل پوست مردگیها یا شانکرها، این محلها باید دقیقاً روی درختان آلوده شناسایی، حذف و بعد از رسیدن به بافت سالم، گیاه با بردوفیکس رقیق نشده پانسمان گردد.
سم پاشی درختان با بردوفیکس ۵ در هزار بلافاصله بعد از هرس و یا پس از وقوع باران شدید، تگرگ، طوفان و هر عامل تنشزای دیگر.
سم پاشیهای دورهای با بردوفیکس به شرح زیر:
– سم پاشی با بردوفیکس ١۰ در هزار پس از ریزش ٧۰ درصد برگها در پاییز
– سم پاشی با بردوفیکس ١۰ در هزار قبل از تورم جوانهها
– سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار هنگام باز شدن ۵ درصد، ۵۰درصد و ١۰۰درصد شکوفهها
– درصورت وجود آلودگی، سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از گلدهی در سه نوبت با فواصل ١۰ روزه تکرار شود